Os países deben coñecerse a pé, cun vagar demorado, contemplativo, lento, predisposto á degustación  visual, olfactiva, mesmo táctil. Trátase, en certo xeito,  de apañalos nun poema memorizable, musical, composto de sutís rumores naturais como o dos ventos entre as árbores, ou os murmurios incomprensibles de augas corredoiras, ou o dos trinos falangueiros dos paxaros.

O fundamental, de tramo en tramo, é saber deterse nos encontros casuais, nos que haberá que atender os bisbiseos dos anciáns sabios, sentados á fresca nos días cálidos, gorecidos dos anos, dos improperios da vida, baixo sombras como aquietadas, serenas, atender a eses sons emitidos por seres dispostos a contemplar a vida que pasa sobre a vereda ou na ribeira coa distancia desansiada, como nun xogo que lles leva a suposicións aparentemente intranscendentes, mais trufadas de experiencias, e con todo iso alimentar a imaxinación rutineira.

Os camiños compóñense de infinitas chegadas, e os de Galicia arriban a un cruceiro, a unha maceira, a unha carballeira, a un alto, a un cantil, a unha catedral ou ao cabo do mundo, e bifúrcanse como buscando diferentes toponimias, que en si mesmas resultan definitorias, útiles ao pasaxeiro e aos residentes, aos que transitan ciurcunstancialmente e aos que quedan, os que adoitan formar parte da estirpe que transformou un lugar, a paisaxe, para adaptalo a fames incertas e a anhelos de propiedade da terra marcada a lume de entrañas e de suores, remarcada con muros de pedra.

O orgullo, a desconfianza ou a envexa trazaron por séculos o suco xenético dunha xente esencialmente boa e sabia, capaz de dar todo ao forasteiro e de negar a palabra para sempre ao irmán ou ao veciño, de dicilo todo cun silencio ou de expresar a tradición coa melodía cantareira dunha voz propia, dun idioma que atesora palabras que permiten entender un mundo, delimitalo sobre todo, contalo e cantalo a pé do fogo ou nas tabernas. E así as vidas rebordan con termos tan fermosos como abano, abidueira, andorina, argallar, auga, alén, auga, bágoa, berce, bico, brétema, bolboreta, colo, debullar, donicela, dorna, dúbida, enxebre, estralampar, es trela, fonte, feitizo, fi estra, enxo val, ermo, gargallada, labazada, lanzal, lareira, leira, lembranzas, lúa, morriña, nai, neboeiro, nós, orballo, pinguela, pomar, pros meiro, quentura, rola, rula, ros mar, saraiba, saudade, socalco, solpor, sorriso, souto, terra, tixo la, touza, xeada, xeito, xenreira, xeito, xesta, xesteira, xouva ou zanfona. Existe, si, unha paisaxe de palabras que foron cociñadas polo tránsito dos séculos, como cortadas e labradas por canteiros, saleadas por mil travesías, froito dun esforzo consciente por nomear para mellor comprender o paraíso e as súas circunstancias.

Nun desexo de polo menos mil primaveras máis, con Cunqueiro, cada habitante deste mundo case irreal, di: «Louvado sexa Deus por que me permitiu nacer, medrar, facerme home e agora envellecer neste grande reino que chamamos Galicia; neste grande reino do Fisterre que vai desde os montes ata o mar; onde brillan ós pés do vento; este país dous dez mil ríos, do lanuxe camiño das peregrinación, este país dos mil vales, este país fermoso e eternamente verde, Patria querida, a terra no senso barresiano: as patrias son a terra e os mortos. Grazas a Deus por este Reino». Louvados sexan os nosos devanceiros por ternos dado unha fala e unha terra, un modo de ser, de estar, de comprender, de sentir, de amar, de expresarnos coa fermosa liberdade de crear beleza para compartir, mesmo con aqueles que nos insultaron ou asoballaron durante séculos. Os países hai que coñocelos a pé.

Quixeron conquistarnos, pero aquí estamos, abrindo as corredoiras, acolando a cantos agora descubriron que os que camiñaban cara ao Oeste, os que penetraban nas rías, os que seguían o curso dos ríos, buscaban o milagre dun lugar onde ou mundo deu en chamarse Galicia, un mundo no que conviven a vida e a morte, os que están e os que aparentan non estar, incluídos os emigrantes. Todo se conforma cun pragmatismo máxico e todo se invoca entre un millón de vacas, dez mil ríos, dez rías, dous mil vales, máis de cen nomes para a chuvia, tres millóns de topónimos, tres mil castros e un millón de nostalxias. Mil  primaveras máis para Galicia, si, grazas Álvaro, Rosalía, Alfonso, Emilio..., grazas ás persoas que nos fixeron ser Nós, entendernos mellor e enteder os outros, os nosos, o noso, e tamén as persoas dos mundos alleos que ata aquí se achegaron para ver como o sol desaparecía no oceáno.

Agora si, seguimos o camiño, a pé pero coa cabeza ergueita, por saber que xa somos terra de acollida, de peregrinos, de emigrantes retornados, de inmigrantes, de turistas, residencia de universitarios, traballadores, de empresarios, de arquitectos, de artistas, de tecnócratas, de escritores, de deportistas, de gastrónomos. As estrelas guíannos ata eses bancos ateigados dos nosos maiores, desde os que escoitar as palabras con que definir a vida e ver pasar os días que fan pasar os anos e os séculos, como nunha película de castrexos, celtas, viquingos, ou romanos. A Galicia, Nai e Señora, enorgullécese dos seus fillos e dos seus visitantes, de tantos seres anónimos que cando falan cantan coa ledicia de saberse galegos, alomenos de corazón, e que cando camiñan admiran un país que lles fala dun futuro xuntos e que ten que se aínda mellor e máis fermoso.