Ao estilo do rexistro da illa de Ellis, en Nueva York, o Circo de Artesáns sabe da existencia da documentación dos emigrantes que embarcaron desde A Coruña, Vilagarcía de Arousa e Corcubión cara América e quere dixitalizala e facela accesible nunha páxina web.
 

O bibliotecario da entidad recreativa, Marcelino Abuín, explica que esta serie de datos “non é coñecida, incluso polos investigadores”. Está na sede do Archivo Histórico de la Marina, situado en Viso del Marqués, en Ciudad Real. “Teñen rexistradas todas as saídas desde Coruña, Vilagarcía e Corcubión, aínda que non teñen as de Vigo”, comenta Abuín. Estas saídas están datadas entre 1880 e 1940. “O rexistro ten nome e apelidos do emigrante, data, idade, lugar de nacemento e profesión, un rexistro completo”.
 

Abuín pon como exemplo que só de xaneiro de 1924 “saíron da Coruña 10.000 persoas, que debeu ser o mes no que máis saíron, estamos falando dun volume moi importante de datos”. O propio Ministerio de Defensa estima en entre 700 e 800 atados o volume de documentación contida neste rexistro.

A idea partiu, comenta Abuín, dunhas xornadas de emigración a La Habana. “Primeiro sería traballar co tema da emigración a Cuba que saíu da Coruña e, se o volume é abarcable, facer todos os que saíron para América”, detalla Abuín.

Proxecto parado

Ao personal do arquivo parecéulle boa idea, pero a entidade acabou por atopar trabas e o proxecto está estancado. Terían que “canalizar” a iniciativa entre o Ministerio de Cultura e o de Defensa, pero Abuín asegura que desde a dirección do arquivo deixaron de ter resposta. Os contactos comezaron o verán pasado e, ante a falta de respostas, pese á insistencia, optaron por contactar co parlamentario Manuel Lago.
 

O político galego de Sumar elevou a cuestión ao Congreso cunha pregunta escrita. Defensa respostou que “no existe inconveniente” nesa dixitalización e asegura que sería “conveniente la formalización de un instrumento o mecanismo de colaboración”.
 

Na entidade coruñesa teñen claro o modus operandi, e incluso trasladaron ao Archivo de la Marina “non lle xeraría custe algún”. “O traballo sería unha persona alí (no arquivo) dixitalizando e aquí recibir esas copias dixitais e ir facendo o vaciado nunha base de datos que sería pública nunha páxina web”, explica o bibliotecario de Artesáns. 

Esta base de datos, lembra Abuín, “tería moita importancia a nivel histórico e de investigación”. Non só permitiría establecer relacións con Nueva York ou Buenos Aires, que teñen rexistros similares e que foron testemuñas de emigración galega, senón que tamén permitiría “abordar oleadas de emigrantes do interior, por exemplo, cando emigraba a xente da costa... 20.000 asuntos diferentes”.