Agora que a palabra indie é o comodín do público para calquera festival ou evento cultural, é de xustiza mirar tres décadas atrás e recoñecer o labor que na popularización desa escena tivo un pequeño espazo da rúa Orillamar. Era 1995, cando 'o palabro' tiña máis que ver cos Stone Roses ou R.E.M. e non coa radio fórmula de turno. De cando Los Planetas tocaban para 100 personas no Playa Club e non para unha praza de María Pita a rabiar de nostalxia. De cando O Patachim foi pioneiro de todo o que veu despois. En todo iso tivo un papel fundamental o seu único responsable, Rubém Centeno Paradela (A Coruña, 1972), quen despois de case tres décadas adicado á mestura entre ocio nocturno e vanguardia cultural decide dar un paso a un lado, traspasar o icónico establecemento e deixar o mundo da noite. O 14!, outro referente da zona do que foi propietario, está en venda. O Patachim queda, de momento, en stand by. 

Non se pode dicir que O Patachím peche, pero si que vostede da carpetazo a un ciclo...

Si, así é. Son 29 anos e levo desde que eu tiña 24 traballando na noite. A miña idea é facer outras cousas. A vida é unha e quero facer cousas que nunca fixen. O Patachim pasou por outras etapas e será outra xente coa que continúe adiante.

De onde vén todo ese encanto que evoca en tantas xeracións?

Patachím é a xente que ten pasado por aí. Vén do que era a antiga taberna Bohemia, con queimadas a cargo do escultor catalán Carlos Moya. Era unha antiga vivenda de pedra. No momento no que nós comezamos a funcionar tivo xente distinta. Fomos sempre moi eclécticos e xuntamos persoas que facían cousas moi distintas. Xurdiron momentos nos que se creou unha escena a partir dos anos 90. Comezaron a saír iniciativas de moitos eidos, desde o deseño ao audiovisual. O Patachim fíxoo a xente que o habitou. 

Ten recibido moitas chamadas pedindo que continuase?

Moitísimas. Tiven moitísima presión, pero non hai volta atrás: deixo o Patachim.

Cara onde vai ir Rubém agora?

A verdade é que non o sei, e iso é máis bonito. Teño moitos proxectos, pero primeiro hai que parar un pouco a pensar e coller un pouco de aire.

Está a perderse a maxia de Orillamar?

A zona de Orillamar non é o que se perde en si. É certo que pecharon moitos locais, pero a pandemia mudou o concepto da noite. A tarde é un fenómeno que vén pegando forte. 

Sempre foron uns rebeldes niso de escapar das tendencias...

Si. Foi un local singular que nunca agochou o que era. Fixemos sempre o que quixemos: cousas distintas e que trataban de non ser un típico local de hostalaría. Eramos algo máis que iso e foi o que lle deu un carácter diferente que marcou ao resto do barrio. Aportamos un carácter da noite. 

Hai quen di que eran un local politizado...

A vida é así. Non somos politizados, senón moi abertos a todo tipo de persoas e clientes. 

Fará de asesor nos primeiros pasos da nova xerencia?

A idea é que se dea unha continuidade, pero non podo dicir nada máis de momento. Quererán seguir a liña que fixo coñecido ao Patachim. 

Canto de culpa ten nese éxito Juanjo, o DJ?

Marcou unha época. Cando empezou el a pinchar escoitamos música que non se poñía en ningún lado. Potenciou unha escena alternativa que non existía e cos anos comprobamos que facíamos algo diferente. 

Bota de menos o 14!?

Non. O teño en venda. Cando pechou foi porque non era quen de atendelo e centrarme no Patachím. O tema da hostalaría foi moi importante nunha etapa da miña vida. O que podía aportar xa o fixen. Igual o máis seguro sería quedar, pero na vida hai que arriscar.

Que lembranzas leva do Patachim?

Moi boas, foi unha das mellores etapas da miña vida. Estou encantado de todo.

Que intre ou fotografía resume estas tres décadas?

Non sabería dicir. Foron moitísimas e os clientes saben mellor ca min. 

Cando pecha un pub, os clientes de toda a vida din: 'E agora onde me meto?'

Realmente poderán seguir, aínda que xa hai un montón de sitios abertos e marabillosos. 

Coruñeando 

Wa Yeah!

Por Rubén Ventureira

Fue tras un concierto en el viejo Garufa cuando Love of Lesbian aún cantaban en inglés y no eran famosos. Tras compadrear en la barra, Santi Balmes propuso una prórroga en otro garito. Pensé en el Patachim, por afinidad musical y cercanía. Justo cuando cruzamos la puerta del local de Orillamar, sonaba Love of Lesbian. “Esto está preparado, ¿no?”, preguntó el cantante. No lo estaba. Enseguida le presenté a Juanjo, el DJ, responsable de la magnífica selección musical de esa noche y muchas otras. No es cierto, como se ha dicho, que el Patachim fuese el pionero en la ciudad a la hora de pinchar música alternativa, ajena a las radiofórmulas, pues años antes lo habían sido el Playa y algunos más (por ejemplo, aquel pub de Pepe Fernández en la Ciudad Vieja, Opera Prima, decorado con un gran póster de The Smiths), pero eso no resta brillo a la historia del Pata, ni a tantas maravillosas noches de copas vacías, ceniceros llenos y, claro, tertulias apasionadas.

Hubo una época en que parecía que el Patachim estaba abocado al cierre por cuestiones urbanísticas y Rubem se sacó de la manga el 14!, donde fuimos felices con Juanjo a los platos y Xabi Barral (ahora al mando de La Barbería) tras la barra. Hoy los dos locales están cerrados, lo que pone el lazo a toda una era ‘indie’ que ambos protagonizaron. Rubem deja la hostelería y para despedirlo no se me ocurre nada mejor que aquella expresión de Antònia Font, mezcla de asombro y diversión, que, para gloria de mis oídos, tantas noches sonó en el 14!: Wa Yeah!